بیمه اختیاری یکی از زیرمجموعه ‌های بیمه خویش ‌فرما است و حق بیمه آن به ‌طور کامل توسط فرد پرداخت می ‌شود. نرخ این بیمه در سال ۱۴۰۴ معادل ۲۷ درصد دستمزد انتخابی بیمه ‌گزار تعیین شده است؛ رقمی که ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است برخلاف بیمه اجباری که کارفرما بخشی از حق بیمه را پرداخت می‌کند، در بیمه اختیاری تمامی هزینه‌ها بر عهده فرد است.

شرایط بازنشستگی در بیمه اختیاری مشابه بیمه اجباری اما با برخی تفاوت ‌هاست. برای مردان، ۶۰ سال سن با حداقل ۲۰ سال سابقه بیمه یا ۳۵ سال سابقه بدون شرط سنی الزامی است. برای زنان، بازنشستگی در ۵۵ سالگی با ۲۰ سال سابقه یا ۳۵ سال سابقه بدون شرط سنی امکان ‌پذیر خواهد بود.